Sosial psixologiyada belə bir anlayış var: “Pluralistik bilməmə”.
Bu, qrup üzvlərinin böyük əksəriyyətinin ayrı-ayrılıqa hər-hansı bir normanı
inkar etdiyi(yəni onu qəbul etmədiyi) amma eyni vaxtda səhvən qrupun digər üzvlərinin
həmin normanı qəbul etdiyini düşündüyü bir vəziyyətdir.
Bu vəziyyətdə insanlar hansısa bir normanı (və ya inancı) ayrı-ayrılıqda inkar
edir, ictimaiyyət içərisində isə dəstəkləyirlər.
Bu fenomeni həm də, “heç kəs inanmır amma hamı fikirləşir ki, hamı
inanır” kimi də ifadə edirlər. Bu vəziyyət çoxluq tərəfindən bəyənilməyən bir
normaya qarşı insanların müqavimət göstərməsini çətinləşdirə və həmin normanın əbədiləşməsinə
gətirib çıxara bilər.
“Pluralistik bilməmə” termini ilk dəfə psixoloqlar
Daniel Katz və Floyd Allport tərəfindən istifadə olunmuşdur.
Bu fenomen
həm də Sovet İttifaqında kommunist rejimin xalq tərəfindən illüzior dəstək
almasının səbəblərindən biri kimi göstərilə bilər. Böyük çoxluq rejimi bəyənmirdi
amma hamı səhvən digərlərinin rejimi dəstəklədiyini güman edirdi və beləliklə də
hamı öz etiraz səsini yüksəltməyə qorxurdu.
